10ನೇ ತರಗತಿ-ಕನ್ನಡ-ಗದ್ಯ-06-ವೃಕ್ಷಸಾಕ್ಷಿ - ವ್ಯಾಕರಣ

೧] ಮೊದಲೆರಡು ಪದಗಳಂತೆ ಮೂರನೆಯ ಪದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪದವನ್ನು ಬರೆಯಿರಿ.

  ೧) ವಡ್ಡಾರಾಧನೆ : ಶಿವಕೋಟ್ಯಾಚಾರ್ಯ  : : ಪಂಚತಂತ್ರ : ದುರ್ಗಸಿಂಹ

  ೨) ಕಬ್ಬ  : ಕಾವ್ಯ  : : ಬೇಹಾರಿ  : ವ್ಯಾಪಾರಿ

  ೩) ಅನೃತ  : ಸುಳ್ಳು  : : ಕೃತ್ರಿಮ : ಮೋಸ

  ೪) ಬಂದಲ್ಲದೆ : ಲೋಪ : : ಧೃತಿಗೆಟ್ಟು  : ಆದೇಶ

  ೫) ದೈವಭಕ್ತಿ  : ತತ್ಪುರುಷ : : ಅಬ್ಜೋದರ : ಬಹುವ್ರೀಹಿ

೨] ಈ ಪದಗಳನ್ನು ವಿಂಗಡಿಸಿ, ಸಂಧಿಯ ಹೆಸರನ್ನು ತಿಳಿಸಿ.

  ೧) ಪೋಗಲ್‌ವೇೞ್ಕುಂ = ಪೋಗಲ್ + ಬೇೞ್ಕುಂ - ವಕಾರಾದೇಶ ಸಂಧಿ

  ೨) ತಕ್ಕನಿತು = ತಕ್ಕ + ಅನಿತು - ಲೋಪಸಂಧಿ

  ೩) ಪೂೞ್ದೆಡೆ = ಪೂೞ್ದ + ಎಡೆ - ಲೋಪಸಂಧಿ

ಋ] ನೀಡಿರುವ ಪದಗಳನ್ನು ವಿಗ್ರಹಿಸಿ, ಸಮಾಸವನ್ನು ಹೆಸರಿಸಿ.

   ೧) ಅತಿಕುಟಿಲ = ಅತಿಯಾದ + ಕುಟಿಲ - ಕರ್ಮಧಾರಯ ಸಮಾಸ

   ೨) ಕೈಕೊಳ್ವುದು = ಕೈಯನ್ನು + ಕೊಳ್ವುದು (ಕೈಯಂ + ಕೊಳ್ವುದು) - ಕ್ರಿಯಾಸಮಾಸ

   ೩) ಕಟ್ಟೇಕಾಂತ = ಕಡಿದಾದ + ಏಕಾಂತ - ಕರ್ಮಧಾರಯ ಸಮಾಸ

   ೪) ಸ್ವಾಮಿದ್ರೋಹ = ಸ್ವಾಮಿಗೆ + ದ್ರೋಹ - ತತ್ಪುರುಷ ಸಮಾಸ

   ೫) ಪರಧನ = ಪರರ + ಧನ - ತತ್ಪುರುಷ ಸಮಾಸ

   ೬) ಧನಹರಣ = ಧನದ + ಹರಣ - ತತ್ಪುರುಷ ಸಮಾಸ

   ೭) ಸಾಕ್ಷಿಮಾಡಿ = ಸಾಕ್ಷಿಯನ್ನು + ಮಾಡಿ - ಕ್ರಿಯಾಸಮಾಸ

   ೮) ಬಲವಂದು = ಬಲಮಂ + ಬಂದು - ಕ್ರಿಯಾಸಮಾಸ

ಎ] ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಪದ್ಯಭಾಗಕ್ಕೆ ಪ್ರಸ್ತಾರ ಹಾಕಿ, ಗಣವಿಂಗಡಿಸಿ, ಛಂದಸ್ಸಿನ ಹೆಸರು ಮತ್ತು ಲಕ್ಷಣ ಬರೆಯಿರಿ.

        UU UU    U U  _     UU _

 ಅ) ಅತಿಕುಟಿ | ಲಮನಂ | ಧನಲು |

U U _ _ _ U _ U U U _ U U _

        ಬ್ಧತೆಯಿಂ | ದಂದು | ಷ್ಟಬುದ್ಧಿ  | ನುಡಿದಂ  | ಪುಸಿಯಂ |
-ಇದು ಕಂದ ಪದ್ಯ 

ಲಕ್ಷಣ: ೪|೪|೪| = ೧೨ 
        ೪|೪|೪|೪|೪ = ೨೦

   ಭ          ರ       ನ            ಭ    ಭ     ರ          ಲಗ

       _ U U _ U U U U U _ U U _ UU _ U _ U _
 ಆ) ಮೇದಿನಿ | ಯಂಕ್ರಮ | ಕ್ರಮದೆ | ಪುರ್ವಿದು  | ದಾತ್ತನ | ಭೋವಿ ಭಾ | ಗಮಾ

-ಇದು ಉತ್ಪಲಮಾಲಾವೃತ್ತ

ಲಕ್ಷಣ:- ಭರನಭಭರಲಗ

************